Kun je, als introductie, iets over jezelf vertellen?
Ik ben de artistiek leider van Chunky Move, het stadsgezelschap voor hedendaagse dans in Melbourne, Australië. Voorheen runde ik in Nederland mijn eigen gezelschap anoukvandijk dc. In de afgelopen twintig jaar heb ik het bewegingssysteem Countertechniek ontwikkeld dat nu door dansers overal ter wereld wordt gebruikt en waarin ook steeds meer wordt gedoceerd. Sinds mijn aanstelling in 2012 heb ik vier avondvullende voorstellingen voor Chunky Move gemaakt, waarvan twee op locatie en twee voor de grote zaal. Complexity of Belonging is mijn derde voorstelling, en meteen een grote internationale coproductie. Complexity of Belonging is de vijfde voorstelling die ik heb gemaakt samen met de Duitse schrijver en regisseur Falk Richter. Onze allereerste voorstelling Nothing Hurts ging in 1999 in premiere tijdens het Springdance Festival.
Merk je verschil in publiek tussen verschillende landen en/of steden?
Iedere uitvoering van een voorstelling biedt weer de reflectie van een nieuw publiek. Die kan verschillen van avond op avond, zelfs al speelt het in dezelfde stad. Er is namelijk niet alleen een enorme wisselwerking tussen het publiek en de performers, maar ook tussen het publiek onderling. En elke avond heeft dat publiek een beetje een andere temperatuur. Dit is ook het spanningsveld dat alle performers elke avond tegenkomen. Dus zodra je naar een andere stad gaat, en zeker naar een ander land, wordt die spanning enorm vergroot. Utrecht wordt de eerste speelplek voor Complexity of Belonging in het buitenland, wat dubbel zo spannend wordt omdat onze voorstelling heel erg over het hedendaagse Australië gaat, wat het merendeel van het publiek niet zal kennen. Hun reflectie op de voorstelling zal vast anders worden dan in Australië. Ik hoop in ieder geval dat het publiek dezelfde ontdekkingen over Australië zal doen als Falk en ik hadden tijdens het maken van de voorstelling. Wij hebben het land op een heel totaal andere manier leren kennen, ver voorbij de clichés.
Hoe zie je de maatschappelijke rol van theater?
Theater kan een reflectie bieden op iets maatschappelijks, maar dit hoeft niet. Er kan ook een ervaring worden geboden die buiten onze belevingswereld ligt. Ik denk niet dat theater maatschappelijke relevantie hoeft te hebben, maar theater krijgt meer kracht als het creatieve denken en maken geankerd ligt in interesse in de wereld om ons heen. Creativiteit heeft de spanning met de buitenwereld nodig. Daarom is voor mij persoonlijk de maatschappij om mij heen altijd relevant in mijn werk.
Hoe is het om als Nederlandse choreograaf een voorstelling te maken over de identiteit van de Australiër?
Ik woon sinds drie jaar in Melbourne, en zie mij als een jonge immigrant. Met mij zijn er velen. Ik heb onlangs mijn Engelse test gedaan voor mijn permanente verblijfsvergunning, en er waren 400 anderen die met mij deze test deden en elke week kun je op verschillende plekken in Melbourne deze test doen! Australië is dus een enorm immigrantenland, maar de oorspronkelijk bewoners zijn tevens de oudst levende cultuur ter wereld. Reflectie op waar je thuishoort is niet alleen relevant voor een nieuwkomer als ikzelf, maar voor iedereen om mij heen. Vanuit onze nieuwsgierigheid hebben Falk en ik samen met de performers gekeken naar wat dit voor ieder persoonlijk betekent. Waar voelen ze zich thuis, en wat bepaalt wie ze zijn? Is dat hun culturele achtergrond, de stad waar ze wonen, het land waar hun ouders vandaar komen, hun alom aanwezige partner of juist het verlangen naar die ene perfecte man?
De voorstelling is multidisciplinair te noemen door het gebruik van theater, dans en literatuur. Hoe is deze vorm ontstaan?
Falk en ik hebben het altijd al inspirerend gevonden om met elkaar te brainstormen. We waren geïnteresseerd in elkaars denken en creativiteit. Dat we in andere disciplines werkten, maakte niet uit omdat we merkten dat we in dezelfde thema’s geïnteresseerd waren. Het was dan ook heel logisch om samen een eerste voorstelling te gaan maken. Zoals we toen aan het werk gingen zo doen we dat eigenlijk nog steeds: Vanuit de eerste brainstorms ontstaat een thema dat ons allebei interesseert, voor Falk om vanuit te gaan schrijven en voor mij om een bewegingsvocabulaire op te ontwikkelen. Samen bepalen we een eerste outline voor de enscenering, de energie en gevoelswaarde van het stuk. Ook hebben we de eerste gesprekken over het toneelbeeld en met de componist. Als we dan met de performers beginnen, komt de persoonlijke dynamiek tussen hen, de muziek, het decor en ons erbij. Ieder reageert vanuit zijn eigen discipline, maar niemand blijft afzonderlijk werken, waardoor er al snel mengvormen ontstaan. Hoe die elementen elkaar beïnvloeden, sturen we uiteindelijk heel specifiek, waar dan de uiteindelijke voorstelling uit ontstaat.