Ga naar de inhoud
  • Nieuws

“Wij hebben het idee dat de machines de problemen gaan oplossen.”

24.04.2019

Interview met beeldend kunstenaar en theatermaker Kris Verdonck

Kris Verdonck maakt werk in het spanningsveld tussen beeldende kunst en theater, tussen installatie en performance, tussen dans en architectuur. De Vlaamse maker ensceneert intieme verhoudingen tussen levende wezens en koele apparaten. Hij maakte in 2017 een herneming van zijn voorstelling  I/II/III/IIII (2007) en creëerde in samenwerking met Het Zuidelijk Toneel Conversations (at the end of the world) (2017). In samenwerking met ICK, een gerenommeerd Amsterdams dansgezelschap, maakt hij dit jaar SOMETHING (out of nothing), die het tweede weekend van SPRING in première gaat.

Waarom ben je gaan werken in de performing arts?

Ik ondervind het meeste plezier aan de combinatie en de inwisselbaarheid van de beeldende en de performance art. Ik heb theater gestudeerd, dus ik ben theaterregisseur. Daarna ben ik naar het HISK, het Hoger Instituut voor Schone Kunsten in Gent, gegaan.

Wat drijft jouw creativiteit?

De krant lezen. Ik hoef niet zoveel te fantaseren, want de wereld is al zo waanzinnig dat ik dat alleen maar hoef te kopiëren. Ik denk dat rondkijken de eerste inspiratiebron in. Daarnaast praat ik regelmatig met filosoof Jean Paul Van Bendegem. Samen met mijn dramaturg Kristoff van Baarle mag ik hem brutale vragen stellen en hij geeft daar altijd een geweldig antwoord op. Dit keer hebben we hem gevraagd wat er veranderd is in de geschiedenis van de mensheid. Zijn antwoord was: “niet zoveel.” Hij zag alleen het landschap veranderen. Wij manipuleren het landschap en dan ondervindt de volgende generatie daar de gevolgen van. Je ziet bij de huidige milieudebatten dat de ouders en grootouders het milieu verpest hebben en wij daar nu de factuur van krijgen. Onze kinderen en kleinkinderen ondergaan vervolgens weer wat wij doen, want het is heel moeilijk om te denken voor de volgende generatie. Wij zouden nu wel heel erg ons best kunnen doen en minder verbruiken, want dan gaat het beter voor de volgende generatie. Het is onomkeerbaar, want je kan de tijd niet terugdraaien.

Hoe zijn jullie van dit gesprek tot een voorstelling gekomen?

Dit gesprek was zeer inspirerend, maar niet het begin van het proces. SOMETHING (out of nothing) is namelijk de eerste voorstelling uit een vierjarig onderzoek naar Samuel Beckett (een Ierse (toneel)schrijver uit de 20e eeuw, red.) en het Nō-theater (een Japans gestileerd dansdrama uit de 14e eeuw, waarin Nō-maskers die een levendige expressie uitbeelden kenmerkend zijn, red.)  Beide theatervormen hebben een hele specifieke relatie met tijd. Beckett heeft vaak gesproken over de doden die nog altijd op het podium rondwandelen. Hij kende het Nō-theater heel goed en is erdoor geïnspireerd geraakt. Qua vorm zie je geen connectie, maar inhoudelijk gaan ze allebei over het heden dat door het verleden gedefinieerd is en dat daar geen ontkomen aan is. Beckett vindt het lastig dat het verleden en zijn herinnering hem hebben gevormd. Dit hebben we met Van Bendegem besproken, maar dan in de context van het milieu.

Waarom ben je in je werk geïnteresseerd in de combinatie van kunst en technologie?

Technologie heeft in onze wereld een hele speciale en belangrijke plek. Wij hebben het idee dat machines de problemen gaan oplossen. Zoals we bijvoorbeeld de elektrische auto als oplossing zien, maar vergeten dat de vraag naar natuurlijke grondstoffen nog nooit zo groot is geweest. Binnenkort zitten wij met bergen en bergen lege accu’s, waar nog geen oplossing voor is. We kunnen heel moeilijk kijken naar wat dat op lange termijn gaat doen. Er zijn weinig mensen die zeggen: “Als we nu gewoon eens minder gaan rijden.” Dat lijkt niet de oplossing te zijn. De economie gaat door, dus er moet een nieuwe uitvinding gedaan worden, zodat we verder kunnen en winst kunnen maken.

Waarom vergelijk je de performers met spoken?

Tussen het leven en de dood heb je half-levenden. Dat noemen wij graag spoken om ze geen zombies te noemen. Er is een gek soort afwezigheid die wij heel vaak zien bij machines. Bij de zelfrijdende auto is heel letterlijk de verantwoordelijke verdwenen; wie rijdt daar nu eigenlijk? Stel dat zo’n auto iemand overrijdt, wie heeft wie dan gedood? Telkens zegt de fabrikant dat zij niet verantwoordelijk waren. Wie is er eigenlijk aan het rijden en wie is er eindverantwoordelijk? Dat is eigenlijk een heel spookachtig idee; dat er een entiteit is die beslissingen neemt en je rondstuurt, maar er is niks wat je kunt tegenspreken, want er is niemand. Bovendien heeft theater natuurlijk een hele nauwe band met spoken, zoals we zien in de stukken van Shakespeare. Er is iets met de afwezigheid van levende objecten, wij zien dat blijkbaar heel graag.

Wat zijn je artistieke plannen voor de nabije toekomst?

We zijn nog onderzoek naar Beckett en het Nō-theater aan het doen. Volgend jaar september gaan we een stuk van Beckett spelen. Daar kijk ik naar uit. In 2021 wil ik nog een voorstelling zonder performers maken, met alleen maar objecten.

SOMETHING (out of nothing) is vrijdag 24 en zaterdag 25 mei te zien in de Stadsschouwburg Utrecht, DE-zaal.

Delen

Beweging aan Beweging uit