Bron: Berliner Festspiele.
The Jitta Collective is een collectief van verschillende kunstenaars, dansers en muzikanten onder leiding van de Keniaanse danser, choreograaf en regisseur Kefa Oiro en de Duitse choreografe en mediakunstenaar Stephanie Thiersch. In 2017 maakte The Jitta Collective de voorstelling Chombotrope, die op 2 november haar Nederlandse première heeft op SPRING in Autumn.
Voor welke reis is het publiek uitgenodigd in Chombotrope?
Thiersch: Een zeer diverse reis, een zeer kleurrijke reis.
Oiro: Het is ook een open reis, een open reis van herontdekking.
Wat betekent ‘chombotrope’?
Oiro: Het is een verzonnen woord, een uitvinding. ‘Chombo’ is het Swahili-woord voor container/vaartuig en ‘Trope’ is de visualisatie van een poëtische uitdrukking. We hebben het samen gemengd. ‘Chombotrope’ is voor ons de container waarin we ons bevinden en waarin we samen de reis maken, van de ene geografie naar de volgende.
Op welke manier beschouw je mode of kleding als een machtsinstrument?
Thiersch: Mode is een stijl en het betekent ook iets. Je kunt je personage veranderen met mode. En in dit stuk praten we veel over het gebruik en misbruik van macht, en mode is daar een instrument voor. Het kan nepmacht zijn, het kan nepzwakte zijn, het kan echte macht of echte zwakte zijn. Mode is een manier om met deze begrippen te jongleren. En het is natuurlijk ook een manier om jezelf uit te drukken. En uiteindelijk is het een manier van vrijheid, vrijheid van meningsuiting en fantasie. Dat vind ik een belangrijk onderdeel van ons werk.
Oiro: Het gaat ook over een definitie van eigendom. Er zijn verschillende groeperingen en klassen en de identiteit erachter. Vooral in Kenia hebben we veel conflicten over waar het eigendom ligt en waar de klasse zich verdeelt. Dus er is een sterk gevoel van eigendom eromheen.
Wat is je artistieke strategie om macht en eigendom in vraag te stellen en te deconstrueren?
Thiersch: Ik denk dat het feit dat we ons hebben samengebracht en we allemaal samenwerken. Het meest interessante deel van de reis is dat we in verschillende landen waren voor de curatie van het collectief. Maar we zijn het grootste gedeelte van de tijd niet in repetitieruimtes geweest, maar hebben de tijd genomen om de problemen besproken. Wat niet betekent dat onze aanpak in principe politiek is, maar het is een deconstructie van elk probleem dat we hebben, omdat we licht werpen op zeer verschillende perspectieven van hetzelfde probleem. Het is dus een deconstructie, het wordt gefragmenteerd. Het opent vragen en geeft niet noodzakelijk antwoorden.
Hoe hebben jullie elkaar gevonden als collectief?
Oiro: De route naar Chombotrope begon toen Stephanie en ik naar de problemen van kleding keken. Hoe kleding een transformatie doormaakt. Het gaat van Europa helemaal naar Afrika als tweedehands kleding en wordt daar een economie. We begonnen deze route te verkennen en deze heette mitumba, waar we een mode setting creëerden en over al deze vragen spraken. Dat gaf een impuls om hier nog meer mee te doen. Van daaruit zijn we er een onderzoek gestart. Stephanie stelde voor om met verschillende mensen samen te werken. Toen zijn we op onderzoek-reis gegaan naar Kenia en Oeganda en ontmoetten daar interessante mensen. De modeontwerper waarmee we samenwerken hebben we ontmoet in Oeganda en andere interessante mensen zoals muzikanten en DJ’s in Nairobi. Door dit onderzoek, dat ons van de ene locatie naar de andere bracht, hebben we interessante mensen ontmoet en met hen hebben we onze materialen gezamenlijk gedeeld.
Beschouwen jullie Chombotrope als een afro futuristisch stuk?
Thiersch: We hebben veel over Afro futurisme gesproken, maar ik denk dat Chombotrope iets op zichzelf is, en ik zou ons geen makers van Afro futurisme noemen. Maar het is wel iets dat dicht bij ons staat. En we kijken absoluut niet achterom, we kijken in de toekomst. We hebben het over eigendom en nieuwe identiteiten en dat gaat zeker over de toekomst. Dus daar komen we wel in de buurt van Afro futurisme, maar ik wil ons toch geen Afro futuristen noemen. De definitie komt ook meer uit de Verenigde Staten, toch?
Oiro: Ja. Maar ik wil ook het label ‘afro’ schuwen, we houden ons niet aan dat soort labels. En net zoals Stephanie zegt, kijken we niet terug maar naar de toekomst. Het is open en vrij om gewoon te dromen en te fantaseren. We laten het aan het publiek om verdere beslissingen te maken, maar we houden ons zelf niet aan dat label.
Chombotrope vindt plaats op zaterdag 2 november op SPRING in Autumn.