De Chinese beeldend kunstenaar Tianzhuo Chen is iemand waar we niet omheen kunnen. Het werk dat Chen (33) maakt is onderling nauw verbonden en in alles knipt en plakt hij met citaten, van clubcultuur tot corporate identity en van folklore tot social media. Zo creëert hij beelden op de rand van kitsch en apocalyps. Zijn werk An Atypical Brain Damage is daarop geen uitzondering. Maak je klaar om te worden ondergedompeld in een botsing tussen Azië en Europa. Lopend door een vrolijk popspektakel kom je Chens atypische personages tegen, die je allemaal kunt zien als “hersenbeschadigingen”. Het is de eerste keer dat Tianzhuo Chen naar Nederland komt met dit werk. Daarnaast brengt hij ook de video-installatie PARADI$E BITCH | PICNIC mee. Bijna niet te geloven dat deze jonge kunstenaar pas twee jaar werkzaam is in de podiumkunst…
“De meeste mensen denken dat ik vanuit de beeldende kunst kom maar ik ben pas twee jaar geleden begonnen met het maken van mijn performances. Daar ben ik denk ik mee begonnen omdat ik zin had om iets nieuws te proberen. In het begin was het meer hedendaagse performance-art, en daarmee ben ik eigenlijk per ongeluk de theaterwereld binnen gevallen. Dat ging echt ongepland: ik kreeg een mailtje van een theaterfestival dat ze mijn performance wilden laten zien in hun volgende editie. Dus zo ben ik mijn meer ‘theatrale’ stukken gaan maken.”
Je werk is op de een of andere manier allemaal verbonden met elkaar. Wat is de link tussen An Atypical Brain Damage en je eerdere werk?
“De onderliggende structuur van An Atypical Brain Damage is een moordverhaal waarin een vrouw haar man doodt, en die man steeds blijft terugkeren als geest. Het is een verhaal dat ik ook al heb gebruikt in een eerder werk, Ishvara, en ik heb het nu opnieuw gebruikt omdat ik dit nieuwe stuk graag wilde verbinden met mijn oudere werk. In Ishvara vertelt een meisje het verhaal van de Indiase demon Kali. Als de godin de demon vermoordt, druppelt er wat van zijn bloed op de grond en daaruit rijst een nieuwe demon op. In dat opzicht is de man in An Atypical Brain Damage dus de demon die steeds terugkeert. De vrouw wordt gespeeld door twee performers, eentje die staat voor de manische kant van die vrouw en eentje die de typische huisvrouw vertegenwoordigt. Twee Vietnamese tweelingbroers spelen de man, of die nu leeft of niet. Dat maakt ook niet veel uit. Veel van mijn eerdere werk ging over religieuze onderwerpen maar deze keer wilde ik iets anders maken, iets dat meer aansloot bij mijn eigen wortels. Het publiek ziet dus een traditioneel verhaal met zowel Chinese als Vietnamese aspecten. Het verhaal speelt zich af op het Chinese platteland en het is tegelijkertijd ook het levensverhaal van de Vietnamese tweelingbroers. Wat de tweeling doet in de performance is in feite hun eigen levensverhaal vertellen.”
Hoe zit dat met die Vietnamese tweelingbroers?
“Ze komen uit een klein stadje op het Vietnamese platteland. Het was wel bijzonder om met ze te werken. Vietnam en China liggen relatief dicht bij elkaar maar de broers hebben een heel eigen leven geleid daar in hun provinciestadje. We hebben vanuit hun eigen verhaal gewerkt en hen zichzelf laten spelen in de performance. Dat was best verwarrend, maar ook gewoon leuk. Ik heb echt lol in het werken met mensen die niet gewend zijn om te spelen of die de theaterwereld niet kennen, want ik ben zelf precies als zij natuurlijk. Ik heb ook geen echte achtergrond in theater dus ik probeer ook maar steeds bij te leren, terwijl ik net zo makkelijk zeg “f*ck die theaterregels”. Ik hou wel van het imperfecte. De acteurs mogen wel een foutje maken op het toneel.”
Je krijgt zeker veel verschillende reacties op je werk, omdat het zo rauw is. Het is ook wel eens erg expliciet en overweldigend, zeker voor een gemiddelde Nederlandse theaterbezoeker. Op wat voor soort publieksreactie hoop je?
“In elke stad waar ik speel krijg ik weer andere reacties. Sommige mensen haten wat ik maak, anderen zijn er gek op. Zo was het ook met mijn eerdere voorstellingen en ik denk dat ik dat goed vind! Hoe dan ook is het altijd een sterke reactie. En dat is voor mij echt veel beter dan dat iemand zegt dat mijn stuk saai was of dat ze er niets bij hebben gevoeld. Vaak vinden mensen de muziek en techno het beste onderdeel, vooral Europeanen. En er zit ook een stuk in met Vietnamese karaoke wat echt niemand ooit snapt. De voorstelling laat je een mix beleven van verschillende culturen en hoe die kunnen samengaan.”
Waarom stuur je zo gericht aan op een botsing tussen Azië en Europa in dit werk?
“Ik ben een Chinese kunstenaar maar ik heb mijn werk altijd al in Europa gepresenteerd. En mensen projecteren altijd hun eigen beeld van China, of hun fantasie daarover, op mijn werk. Ze hebben allemaal zo’n typisch Westerse, stereotype blik en vragen me altijd naar de politieke situatie in China, of wat ik vind van Ai Weiwei of whatever. Dus speel ik graag met dat stereotype in mijn werk.
Mijn generatie kunstenaars is echt heel anders dan eerdere generaties. Chinese kunstenaars vroeger hielden hun Westerse publiek graag een typisch Chinees beeld voor. Maar wij van onze generatie zijn allemaal uit het internet- of post-internettijdperk. We zitten allemaal op Instagram en YouTube, dus we voelen ons niet echt Chinese kunstenaars. We gebruiken die Chinese verwijzingen niet op de manier waarop die oudere generaties dat deden. In plaats van dat we ze dat beroemde beeld van Tiananmen tonen om naar de culturele revolutie in China te verwijzen, laten we ze de zelfgenoegzaamheid zien van dat Westerse beeld van China, of die fantasie. Dat is ook een van de dingen die ik met dit werk wil doen.”
Je bent een van de meest veelbelovende jonge kunstenaars in China. Wat is volgens jou je grootste kracht?
“Dat weet ik niet. Ik denk dat ik steeds nieuwe dingen blijf zoeken om te doen, de grenzen wil doorbreken, tussen China en het Westen, tussen beeldende kunst en muziek, en performancekunst en theater. Ik denk dat dat innovatieve mij onderscheidt van anderen. Ik blijf proberen en daag mezelf uit om open te staan voor alles. Ik probeer gewoon alle dingen die ik leuk vind met elkaar te combineren. Variatie is echt heel belangrijk voor me, om mezelf bezig te houden. Ik wil niet in één ding vast komen te zitten, ik moet echt bewegingsruimte hebben. Als kunstenaar zit je zomaar ergens in vast.”
Nu we het toch over variatie hebben, jouw bordje ligt behoorlijk vol met verschillende bezigheden. Een platenlabel, de kledinglijn Asiandopeboys, de beelden die je maakt, enzovoort. Waar vind je toch de inspiratie om zoveel te maken?
“Er is zoveel dat mij inspireert. Ik hou wel van een feestje, dus maak ik wel graag gebruik van dat bar-club-zombie-techno-gevoel in m’n werk, alsof ik er drugs in heb gestopt… Maar ook een maandagochtend kan me inspireren, of de muzikanten met wie ik werk, rauwe muziekvideo’s en allerlei dingen uit de hedendaagse kunst.”
Je maakt ook video-installaties. Kun je ons iets meer vertellen over de installatie PARADI$E BITCH | PICNIC, die we ook laten zien op SPRING 2018?
“Die installatie bestaat uit twee video’s. PARADI$E BITCH is eigenlijk een battle tussen twee fictieve rappers op twee schermen. De ene op het linkerscherm en de andere op het rechter. Die battle van ze gaat over sociale problemen in China, maar wordt neergezet als een typisch Amerikaanse gangster-rap video. De andere film, PICNIC, was de eerste die ik heb gemaakt. Die is eerder trippy van sfeer, een beetje weird, die moet je gewoon echt zelf komen bekijken.”
Je bent een creatieve duizendpoot. Wat is jouw droom voor de toekomst?
“Dat weet ik echt niet, ik plan mijn carrière of mijn leven niet zo precies. Ik zie wel waar het leven me brengt.”
• An Atypical Brain Damage is op vrijdag 25 en zaterdag 26 mei te zien in de Stadsschouwburg. Klik hier voor tickets.
• Van 22 – 26 mei is PARADI$E BITCH | PICNIC doorlopend te zien in de Hekmanfoyer in de Stadsschouwburg (gratis).
Foto: Shen Peiyu